Dag 1 na de staatsgreep

Vandaag (maandag) begon de spanning voelbaarder te worden, ook hier in Puerto Lempira. Omdat de meeste nationale zenders uit de lucht zijn gehaald, zijn we ook hier afhankelijk van CNN, al is dat een luxe die in Tegucigalpa niet (meer) bestaat, daar is ook CNN geblokkeerd. Tja, soms is het een voordeel in een uithoek te zitten ;)

Vanochtend was er een oploop in het park van Puerto Lempira, waar met name onderwijzend personeel aan deelnam (die waren toch al 2 weken in staking, dus nu hadden ze wat te doen...). anyway, er werd opgeroepen tot een grote demonstratie morgen, waarbij ook leiders uit kleinere gemeenschappen verwacht worden. Iedereen is erg verontwaardigd en wil de wereld laten weten dat ze het absoluut niet eens zijn met de regering van Micheletti. Ook mensen die het niet eens waren met Mel en zijn ideeën, zijn over het algemeen niet blij met de huidige situatie, is mijn observatie hier in de Mosquitia.

Mensen voelen angst vanwege de aanwezigheid van militairen, ook hier in Puerto Lempira, al zijn ze hier naar verluid niet unaniem op de hand van Micheletti, hetgeen in Tegucigalpa wel het geval lijkt te zijn. De internationale gemeenschap heeft Micheletti tot dinsdag gegeven om ´op te stappen´, maar het is niet waarschijnlijk dat dat gebeurt. De weinige nationale zenders die in de lucht zijn, staan bol van de ´goede daden´ van de nieuwe regering, de een na de andere politiek analist wordt van stal gehaald om te bewijzen dat Mel een dictatoriale communist is... Tja, daar komen ze nu mee. De staatsgreep wordt in alle toonaarden ontkent, het was een ´noodzakelijk ingrijpen om de democratie veilig te stellen´. Verder gaat het gerucht dat de moeder van Mel zondag is overleden ten gevolge van een hart aanval toen ze het nieuws over haar ontvoerde zoon hoorde...

Ondanks de demonstratie van vanochtend is het hier redelijk rustig en gaat het leven redelijk gewoon door, al beheerst de staatsgreep uiteraard het gesprek van de dag. De winkels zijn gewoon open, we hebben de gebruikelijke (beperkte) service van electriciteit en wachten verder maar af. ´k Zal proberen m´n blog regelmatig te updaten.

Crisis

Hoera, Honduras haalt het nieuws… Nou ja, hoera… Zondagmorgen is de president van zijn bed gelicht en naar Costa Rica gevlogen, en vervolgens heeft de parlementsvoorzitter zichzelf tot nieuwe president benoemd. Kortom, een staatsgreep en een politieke crisis, want de ´afgezette´ president wil uiteraard niet aftreden, en bovendien erkent de internationale gemeenschap de ´nieuwe´ president ook niet. Een korte impressie van wat hier aan vooraf ging…

De afgelopen maanden werd het nationale nieuws beheerst door de zogenaamde ´Cuarta Urna´, een ´vierde stembus´. In november zijn er nationale verkiezingen gepland, en de huidige (nu afgezette) president Manuel Zelaya, wil daar een ´vierde stembus´ plaatsen, naast de drie reeds gebruikelijke, 1 voor de president, 1 voor de parlementsleden, en 1 voor de burgemeesters. De ´vierde stembus´ zou zijn voor de vraag of de kiezer een verandering van de grondwet wil. Zelaya, in de volksmond ´Mel´, wil namelijk graag de grondwet wijzigen om te kunnen worden herkozen. In Honduras kan een president namelijk niet herkozen worden, en dus hooguit 4 jaar aan de macht blijven. De huidige grondwet dateert van de jaren 80, en is op zich niet ondemocratisch, maar Mel wil een nieuwe grondwet, ´van en voor het volk´, met inspraak van ´iedereen´. Een grondwet herschrijven is geen gemakkelijke en goedkope klus, want het parlement moet daarvoor ontbonden worden, en een nieuw ´tijdelijk´ parlement geinstalleerd worden om de klus te klaren. Kortom, een tijdrovende en dure klus, maar een arm land als Honduras leek zich die luxe te kunnen permitteren, temidden van een financiële crisis, een pandemie naast de chronische nationale problemen op het gebied van onderwijs, gezondheidszorg, infrastructuur om maar een paar sectoren te noemen.

Om zijn voorstel een populaire basis te geven, had Mel voor zondag 28 juni (gisteren) een zogenaamde ´consulta´, een soort volksraadpleging gepland. Niet een verkiezing of officieel referendum, maar een soort ´enquete´, uitgevoerd door het Hondurese Bureau voor de Statistiek (met dus veel meer kans op fraude, maar dat nam Mel voor lief). De vraag voor de bevolking was, of ze een ´vierde stembus´ wilden in november, oftewel een officiele raadpleging of de kiezen voor of tegen een nieuwe grondwet is. Ondanks het frauduleuze karakter van de geplande volksraadpleging van gisteren, was er niet echt sprake van een grote dreiging, maar de oppositie heeft zich met hand en tand verzet tegen de volksraadpleging, de rechter had de raadpleging zelfs illegaal verklaard. Mel wil van geen wijken weten, en zette zijn plan dapper door, totdat een staatsgreep zondagochtend daar dus een einde aan maakte. Het leger heeft hardhandig ingegrepen en de president onder schot gedwongen naar Costa Rica te gaan.

De huidige regering van Micheletti wordt gevormd door een elitegroepje aristocraten, die al decennia lang in het parlement zitten, en vrijwel unaniem de steun van het parlement hebben. Het leger steunt deze regering en moet de orde bewaken, wat o.a. inhoudt dat mensen die zich publiekelijk voor de ´cuarta urna´ hebben uitgesproken, gezocht worden. Vanmorgen in Puerto Lempira hoorde ik dat de burgemeester en de goeverneur van het departement bedreigd zijn en gezocht worden. Er is een nationale avondklok ingesteld, tussen 9 uur ´s avonds en 6 uur ´s ochtends mag niemand de straat op. Velen spreken van een ´terugkeer naar het militaire bewind van de jaren 80´.

´t Is lastig een gebalanceerde mening te vormen of een ´oplossing´ te formuleren, Mel is absoluut geen lieverdje, heeft een geschiedenis van illegale houthandel, is zeer waarschijnlijk betrokken bij drugshandel, de ´populaire´ steun voor zijn ´cuarta urna´ is deels ´gekocht´, en zijn grote voorbeeld is Hugo Chavez. Oftewel, de grote en unanieme steun van de internationale gemeenschap begrijp ik ook niet echt; Mel krijgt bijna de status van een martelaar. De staatsgreep is illegaal en een zware misdaad, maar ik heb ook niet zoveel vertrouwen in een terugkeer van Mel. Het alternatief, de huidige regering van Micheletti is nog minder hoopgevend doordat ze illegaal de macht genomen hebben, en bovendien geweld gebruiken door het leger in te zetten… ´t Is de vraag wat er nu verder gaat gebeuren, zowel op nationaal als internationaal niveau. De spanning is voelbaar bij iedereen, mensen organiseren zich, ook hier in de Mosquitia en gaan de straat op om te protesteren tegen de illegale regering en eisen de terugkeer van Mel; hier is de meerderheid vóór zijn terugkeer. Op nationaal niveau vind ik het moeilijk inschatten wat de meerderheid wil, alle media geven een gekleurd beeld: CNN is uitgesproken voor Mel, en de nationale media is uitgesproken voor de regering van Micheletti… Feit is dat het land momenteel in chaos ligt, en niemand weet wat er gaat gebeuren. Afwachten dus maar…

Water

Water is van levensbelang, we weten het allemaal, maar je wordt er pas echt bewust van, als je het niet hebt. Zoals met zoveel dingen…

Een aantal factoren heeft water een gezocht goed gemaakt in Puerto Lempira. Tot voor kort functioneerde er een beperkte publieke waterleiding, die zo´n 3 keer per week een paar uur haar ´abonnees´ van water voorzag. Als het systeem werkt, komt er dus op gezette tijden water uit de kraan, wat meestal opgevangen wordt in een bassin naast het huis. Voor de meeste huishoudens is de hoeveelheid water echter niet genoeg, en daarom hebben veel huizen een waterput, vaak ook gedeeld met meerdere huishoudens. Het publieke waterleidingssysteem is echter al weken niet meer functioneel, om onduidelijke redenen, en de droogte van de afgelopen maanden heeft een heel aantal putten doen ´opdrogen´.

Zo ook de put die ik met mijn buren deel. Tot voor kort kon de huisbaas af en toe een watertank vullen, vanuit de put met een electrische pomp, waardoor er dan water uit de kraan in huis kwam. Maar de afgelopen weken zijn de buizen van de pomp ´te kort geworden´, en kunnen we alleen water halen met een emmer aan een lang touw. Met mijn eenpersoonshuishouden valt het voor mij nog redelijk mee, zo om de dag vul ik een teil met emmertjes, maar de meeste van mijn buren wonen in dichtbevolkte kamers, moeten luiers wassen, kinderen onderhouden en kweken dus nog meer armspieren. Bijkomend probleem is dat een put niet vanzelf ´schoon´ blijft, een put heeft onderhoud nodig, in de zin van wandversteviging, af en toe uitdieping en soms reiniging van het water met chloor. Onze huisbaas heeft zich helaas niet zo trouw van deze taak gekweten, waardoor onze emmertjes een roodbruine kleur vertonen…

Gepurificeerd drinkwater is vrijwel altijd te koop in Puerto Lempira, dus direct gevaar voor de gezondheid is er niet, al worden huid en haar niet echt beter van wassen met een zanderig watermengsel. En gelukkig heb ik de hulp van een vriendin die mijn kleren wast met water uit de put bij haar huis, die wel schoon is, zodat mijn kleding niet langzaam maar zeker egaal van kleur wordt.

Er is een levendige handel onstaan in water uit nabijgelegen beekjes en plassen, wat wel schoon is; een aantal ondernemers met grote auto´s en tanks verdienen zo geld aan de waterschaarste. Gelukkig regent het inmiddels af en toe, waardoor het waterniveau stijgt en de putten weer langzaam voller worden.

UNDP

Er is weer een kogel door de kerk: vandaag, 15 juni ben ik als UN-Volunteer begonnen in Puerto Lempira. Al sinds oktober vorig jaar zat ik in een sollicitatie-procedure voor de functie van coordinator van een cultureel programma hier in de Mosquitia; na veel en vaak uitstellen van de procedure, onduidelijkheid over de voortgang van het programma en onzekerheid over het feit of ik als ´buitenlander´ wel op die post pas, is er dan toch besloten dat ik het mag gaan doen. En ik ben er echt superblij mee! Het wachten is de moeite waard geweest, en mijn enthousiasme ben ik in elk geval nog niet kwijt, ik heb er echt enorm veel zin in!

Wat ga ik doen? Veel ´zal ik nog wel zien´, maar de context is ongeveer zo: UNDP heeft een programma over culturele identiteit en ontwikkeling in een aantal zones van Honduras, met name in gebieden waar nog (deels) inheemse bevolking woont, waaronder de Mosquitia. De Mosquitia, ofwel het departament (provincie) ´Gracias a Dios´ is opgedeeld in 6 gemeenten, en in alle 6 gemeenten zijn onlangs ´culturele raden´ samengesteld, onder één departamentale raad. De bedoeling is dat deze ´raden´ culturele activiteiten gaan bevorderen, organiseren en coordineren, maar ook in relatie met ontwikkeling. Dus niet alleen lokale culinaire hoogstandjes, dans en zang, maar ook bijvoorbeeld publicaties in inheemse talen (misquito, tawahka, pech, garífuna), en ontwikkeling van kunsten die hier nog niet zo ´gebruikelijk´ zijn: grafische kunst bijvoorbeeld. De bedoeling is lokale ´bronnen´ te gebruiken, maar ook professionele begeleiding (cursussen ed.) te bieden, exposities, competities, evenementen etcetera te organiseren. Dit alles als onderdeel van ontwikkelingsplannen en alternatieven voor met name de jeugd. Mijn rol zal zijn de recent gevormde raden te begeleiden om lokale initiatieven ondersteuning te kunnen bieden, en bijvoorbeeld uitwisselingen of trainingen mogelijk te maken of projectvoorstellen te (helpen) schrijven.

Ik word gecontracteerd als ´VN-vrijwilliger´ en werk direct voor UNDP hier in Puerto Lempira, waar ook mijn standplaats is, wat één van mijn wensen was. Wel zal ik veel reizen in de Mosquitia (maar da´s mijn hobby) en ook af en toe naar Tegucigalpa, omdat ik onderdeel vorm van een nationaal netwerk. Mijn contact met MOPAWI zal niet helemaal verdwijnen, naast het feit dat ik in hetzelfde ´veld´ werk, help ik ze met het jaarverslag. Of ik dit alles ook zal kunnen blijven combineren met de Engelse lessen aan de kids... valt nog maar te bezien.

Groot nieuws dit keer dus, wie weet een volgende keer wat meer concreet over wat ik nou echt doe...