De afgelopen maand was Puerto Lempira het tonel van een grootscheepse registratiecampagne. Met hulp van UNDP zond het Registro Nacional de Personas een mobiele brigade van zo´n 25 ambtenaren uit Tegucigalpa naar de Mosquitia, waar naar schatting zo´n 15% van de bevolking geen identiteitspapieren heeft. Echt een schatting, want je komt ze bijna dagelijks tegen: mensen die geen bankrekening kunnen openen, geen contracten kunnen tekenen, en erger nog, ´legaal´ eigenlijk niet bestaan, en niet meetellen als het om verkiezingen gaat of voorzieningen per hoofd van de bevolking. Voordeel voor de burger zonder identiteit is natuurlijk dat je geen belasting betaalt, maar daar houdt het dan ook wel mee op. Met in het achterhoofd dat in sommige gebieden gezinnen gemiddeld 7 kinderen hebben, lijkt 15% een optimistische schatting.
Daar kwamen ze dan, de hoofdstedelingen, per vliegtuig naar een voor velen onbekend gebied. Gewapend met lange broeken (tegen de muggen), op sportschoenen (ze hadden gezegd dat je goede schoenen mee moest nemen), en in geuniformeerde t-shirts en petjes met het projectlogo, is het voor iedereen hier duidelijk dat ze ´uit de stad´ komen en een missie hebben. Behalve een passende outfit kwamen ook computers en registratieboeken mee, en een heleboel enthousiasme, dat moet gezegd worden. Kwamen ze in eerste instantie voor twee weken, al snel bleek dat veel te weinig tijd om ook alle ongeregistreerden te registreren. De projectcoordinator bleek flexibel en regelde een financiering voor nog twee weken, en zo werd de invasie een geintegreerd geheel in Puerto Lempira.
Een deel van de brigade deed rondes in omliggende dorpen, en een deel bleef stationair in Puerto Lempira. Dagenlang, inclusief de weekenden, registreerden ze lange rijen misquitos, die ontdekten dat er ook registratieprocedures zijn die wel werken, en dat je daar geen ´smeergeld´ voor hoeft te betalen (zoals bij het lokale registratiekantoor nogal eens gebeurt). Het invullen van formulieren, nemen van vingerafdrukken en identiteitsfoto´s is nog niet zo gemakkelijk voor een deels analfabete bevolking, voor wie het Spaans bovendien nogal eens een obstakel vormt. De coordinator vroeg of hij een aantal culturele vrijwilligers kon ´lenen´ om te helpen als tolk, schrijver of fotograaf. Ik stond versteld van de respons van de jongeren: een maand lang toonden ze zich solidair, en velen besteedden heel wat vrije uurtjes aan het helpen van hun medeburgers bij de registratieprocedures. En, zo bleek, velen hadden zelf ook nog de nodige procedures te volgen.
Net als de ambtenaren, kwamen ook de vrijwilligers met enthousiaste verhalen: ´Vandaag was er een gezin met 17 kinderen, en niemand had een carnet. Ook de opa´s en oma´s niet. We hebben ook een familiefoto gemaakt´. Kinderen die in een buitenechtelijke relatie geboren worden (en dat zijn er nogal wat) hebben het soms extra lastig, zeker als ze niet binnen een jaar na geboorte zijn aangegeven, want dan heb je twee getuigen nodig, en een doopbewijs of een papier van de lagere school om je alsnog te kunnen registreren. En de vaders staan niet altijd te springen om zo´n ´dienst´ te verlenen. Maar soms ook valt het mee: ´Anja, vandaag kwam er een jongen van 18, die vader is van vijf kinderen! Van twee vrouwen, het zijn zussen, en ze kwamen gewoon met z´n allen.´ En dan zijn er ´grensgevallen´ van vlak bij de Coco rivier, die Honduras van Nicaragua scheidt: ´hij is geboren in Honduras, en woont aan deze kant van de rivier, maar gaat naar school in Nicaragua. Kan hij zich hier nu registreren?´
Na een maand hard werken hebben we met taart en Cola op gepaste wijze afscheid genomen van de brigade. Nu maar hopen dat er vanuit Tegucigalpa druk wordt uitgeoefend om het lokale registratiekantoor beter te laten functioneren. Want anders staan er binnen een paar jaar weer lange rijen.
